Xu hướng

Cúng tất niên: Mâm cúng, bài cúng, cách cúng đúng chuẩn phong tục

Ngày đăng: 25.01.2024 - 13:46

Cúng tất niên là một nghi thức nhằm ghi nhận việc kết thúc một năm và chuẩn bị bước sang năm mới, tùy vào phong tục tập quán ở mỗi vùng, việc cúng tất niên diễ ra ở mỗi miền cũng có sự khác nhau. Trong bài viết hôm nay, hãy cùng chúng tôi tìm hiểu rõ hơn về mâm cúng tất niên? Những lưu ý trong cách bày biện cúng tất niên nhé. Để tìm hiểu xem làm thể nào để cúng tất niên bày bản và đúng cách nhất nhé

Cúng tất niên là gì? Cúng tất niên 2024 ngày nào tốt?

cung-tat-nien
Mâm lễ cúng tất niên cuối năm 2024

Cúng tất niên là một nghi thức ngày Tết, diễn ra vào những ngày cuối cùng của năm Âm lịch (thường là ngày 30 tháng Chạp nếu là năm đủ, hoặc 29 tháng Chạp nếu là năm thiếu. Một số nơi cũng có thể tổ chức cúng tất niên sớm hơn tùy thuộc vào hoàn cảnh cụ thể), nhằm ghi nhận sự kết thúc của năm cũ và chuẩn bị đón mừng năm mới.

Khi ấy, người ta chuẩn bị đồ cúng tất niên, sau đó sẽ dọn cỗ để các thành viên trong gia đình và khách mời cùng ăn. Ngày diễn ra lễ cúng tất niên chính là dịp để cả gia đình sum vầy bên mâm cơm ấm cúng, chia sẻ cho nhau những câu chuyện buồn vui đã diễn ra trong năm và nói ra những nguyện vọng trong năm mới sắp đến.

Lễ Tất niên tại gia được tiến hành vào chiều 30 Tết. Trong ngày này, người người nhà nhà đều dọn dẹp nhà cửa gọn gàng, sạch đẹp để chuẩn bị đón năm mới. Đầu tiên phải lau chùi, trang hoàng bàn thờ Phật, bàn thờ Tổ tiên với mâm ngũ quả, hương, hoa tươi, đèn nến đầy đủ. Sau đó trang hoàng nhà cửa với hoa mai, cành đào, chậu quất... Sau khi công việc chuẩn bị cho gia đình một cái Tết đầm ấm, thiêng liêng, vui vẻ hoàn tất, gia chủ phải chuẩn bị mâm cỗ cúng Tất niên.

Tại các công ty thì tùy vào sự sắp xếp của người quản lý mà lễ cúng Tất niên có thể sớm hơn nhưng nhìn chung, đa phần mọi người đều cố gắng sắp xếp để có thể cúng Tất niên trong ngày cuối cùng của năm cũ.

Các ngày cúng tất niên đẹp nhất năm 2024 bạn có thể chọn gồm:

Ngày 26 tháng Chạp (tức 5/2/2024 dương lịch), tức là ngày Kỷ Hợi, tháng Ất Sửu, năm Quý Mão. Các giờ đẹp trong ngày 26 tháng Chạp bao gồm:

  • Ất Sửu (từ 1 giờ đến 3 giờ): Ngọc Đường
  • Mậu Thìn (từ 7 giờ đến 9 giờ): Tư Mệnh
  • Canh Ngọ (từ 11 giờ đến 13 giờ): Thanh Long
  • Tân Mùi (từ 13 giờ đến 15 giờ): Minh Đường
  • Giáp Tuất (từ 19 giờ đến 21 giờ): Kim Quỹ
  • Ất Hợi (từ 21 giờ đến 23 giờ): Bảo Quang

Ngày 29 tháng Chạp (tức 9/2/2024 dương lịch), tức là ngày Nhâm Dần, tháng Ất Sửu, năm Quý Mão. Các giờ đẹp trong ngày 29 tháng Chạp bao gồm:

  • Canh Tý (từ 23 giờ đến 1 giờ): Thanh Long
  • Tân Sửu (từ 1 giờ đến 3 giờ): Minh Đường
  • Giáp Thìn (từ 7 giờ đến 9 giờ): Kim Quỹ
  • Ất Tị (từ 9 giờ đến 11 giờ): Bảo Quang
  • Đinh Mùi (từ 13 giờ đến 15 giờ): Ngọc Đường
  • Canh Tuất (từ 19 giờ đến 21 giờ): Tư Mệnh

Ngày 30 tháng Chạp (tức 9/2/2024 dương lịch), tức là ngày Quý Mão, tháng Ất Sửu, năm Quý Mão. Các giờ đẹp trong ngày 30 tháng Chạp bao gồm:

  • Nhâm Tý (từ 23 giờ đến 1 giờ): Tư Mệnh
  • Giáp Dần (từ 3 giờ đến 5 giờ): Thanh Long
  • Ất Mão (từ 5 giờ đến 7 giờ): Minh Đường
  • Mậu Ngọ (từ 11 giờ đến 13 giờ): Kim Quỹ
  • Kỷ Mùi (từ 13 giờ đến 15 giờ): Bảo Quang
  • Tân Dậu (từ 17 giờ đến 19 giờ): Ngọc Đường

Mâm cúng tất niên cuối năm gồm những gì?

Lễ vật cúng tất niên thường bao gồm hương, đèn, vàng mã, mâm ngũ quả và mâm cơm cúng. Mâm cơm cúng tất niên truyền thống sẽ có những món cơ bản như: Gạo, muối; trà, rượu, nước lọc; bánh kẹo; trầu cau; chè, xôi, cháo trắng; tam sên; gà luộc; heo sữa quay; bánh kẹo; bánh chưng hoặc bánh tét; chả lụa.

Ngày nay thì mâm cơm cúng tất niên đã đơn giản hơn rất nhiều, có thể thay đổi tùy thuộc vào hoàn cảnh, điều kiện của gia chủ. Ở Việt Nam, mâm cơm cúng tất niên ở mỗi vùng miền thường khác nhau, mang đậm nét đặc trưng văn hóa, phong tục ở khu vực đó.

  • Ở miền Bắc: Mâm cơm tất niên thường có những món ăn như canh móng giò hầm măng, xôi gấc, bánh chưng, giò hoặc chả lụa, gà trống luộc nguyên con (hoặc thịt lợn luộc), miến nấu lòng gà, dưa hành muối, nộm, thịt đông…
  • Ở miền Trung: Mâm cơm cúng tất niên gồm có giò lụa Huế, miến Huế, gà bóp rau răm, măng khô ninh, thịt lợn luộc, ram rán…
  • Ở miền Nam: Mâm cơm cúng tất niên gồm có bánh tét, củ cải ngâm nước mắm, thịt lợn luộc, gỏi tôm thịt, giò chả, canh măng nấu, canh khổ qua nhồi thịt, thịt kho tàu…
cung-tat-nien-2
Mâm cũng tất niên cuối năm gồm gì

Cách bày biện mâm cúng tất niên 2024

Người ta thường làm hai mâm cỗ, một mâm cúng gia tiên tại bàn thờ ở trong nhà và một mâm cúng trời, đất ở khoảng sân trước nhà. Mỗi mâm cỗ cũng được chuẩn bị tùy theo điều kiện kinh tế của gia đình, hay còn gọi là “tùy tiền mãi lễ”. Không nên quá lãng phí mà nên “lễ bạc lòng thành” thì thần linh sẽ chứng giám.

Cách trang trí và sắp đặt bàn thờ của mỗi gia đình là khác nhau nhưng phải luôn thật trang nghiêm, ấm cúng. Lễ vật cúng Tất niên cơ bản vẫn phải có đầy đủ hương và đèn bởi: Hương là tượng trưng cho tinh tú, là sự kết nối giữa âm và dương, đèn tượng trưng cho Mặt Trăng, Mặt Trời (do đó luôn phải có 2 cây đèn ở hai bên bàn thờ). Sau đó thì tùy theo văn hóa tín ngưỡng của mỗi gia đình và mỗi vùng miền mà có thêm những vật phụ khác như: Mâm ngũ quả, hoa tươi, giấy tiền, vàng mã, trầu cau, trà, rượu, bánh chưng và mâm cỗ thức ăn (chay hoặc mặn).

Gia chủ cần phải chú ý về cách bố trí bàn cúng Tất niên. Thông thường, mâm ngũ quả, hương hoa, giấy tiền sẽ được đặt trên bàn thờ và sẽ thờ suốt Tết. Mâm cỗ mặn được đặt ở bàn thờ phụ hoặc trên một chiếc bàn nhỏ chữ nhật thấp hơn đặt trước bàn thờ chính.

cung-tat-nien-3
Mâm lễ cúng tất niên khác nhau theo từng vùng

Bài văn khấn tất niên chuẩn nhất 2024

Dưới đây là bài cúng tất tiên được trích từ Văn khấn cổ truyền Việt Nam - NXB Văn hóa - Thông tin mời các bạn tham khảo

Mẫu 1: Văn khấn cúng Tất niên tại gia

Nam mô a di Đà Phật!

Nam mô a di Đà Phật!

Nam mô a di Đà Phật!

Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.

Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần.

Con kính lạy ngài Kim niên Đương cai Thái Tuế chí đức tôn thần.

Con kính lạy các ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương.

Con kính lạy ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa tôn thần.

Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ Thổ, Long mạch, Tài thần, Bản gia Táo quân, cùng tất cả các vị thần linh cai quản trong xứ này.

Con kính lạy chư gia Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Tiên linh nội ngoại họ: ……………..

Hôm nay là ngày 30 tháng Chạp năm: …………..

Tín chủ (chúng) con là:……………………………………………………………………….

Ngụ tại:…………………………………………………………………………………………..

Trước án kính cẩn thưa trình: Đông tàn sắp hết, năm kiệt tháng cùng, xuân tiết gần kề, minh niên sắp tới.

Hôm nay là ngày 30 tết chúng con cùng toàn thể gia quyến sắm sanh phẩm vật hương hoa, cơm canh thịnh soạn, sửa lễ tất niên, dâng cúng Thiên địa Tôn thần, phụng hiến tổ tiên, truy niệm chư linh. Theo như thường lệ tuệ trừ cáo tế cúi xin chư vị tôn thần, liệt vị gia tiên, bản xứ tiền hậu chư vị hương linh giáng lâm án toạ, phủ thùy chứng giám, thụ hưởng lễ vật phù hộ cho toàn gia lớn bé trẻ già bình an thịnh vượng luôn luôn mạnh khoẻ, mọi sự bình an, vạn sự tốt lành, gia đình hoà thuận.

Nam mô a di Đà Phật! (cúi lậy)

Nam mô a di Đà Phật! (cúi lậy)

Nam mô a di Đà Phật! (cúi lậy)

Mẫu 2: Văn khấn cúng Tất niên cuối năm ở cơ quan

Nam Mô A Di Đà Phật! Nam Mô A Di Đà Phật!

Nam Mô A Di Đà Phật! Nam mô Đại từ đại bi Quán thế âm Bồ tát!

Nam mô Đại từ đại bi Quán thế âm Bồ tát

Nam mô Đại từ đại bi Quán thế âm Bồ tát

Tín chủ con tên là… tại… 

Hôm nay ngày… tháng chạp năm… Âm lịch

Tín chủ con đại diện cho công ty… xin được thành tâm sửa biện hương hoa, chuẩn bị đèn nến, hoa trà dâng lên trước án. Qua năm… , chúng con xin được dâng lễ tạ ơn trên đã phù hộ độ trì cho công việc làm ăn của chúng con luôn được suôn sẻ, phát đạt, mọi sự bình an, may mắn. Một năm qua đi chúng con có gì thiếu sót, trần gian mắt thịt không rõ xin được các vị thần linh lượng thứ bỏ qua cho.

Nay con xin được đọc bài cúng Tất niên công ty cuối năm… để thành tâm kính lạy mời các ngài Hoàng Thiên, Hậu Thổ chư vi Tôn Thần, ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Phúc đức Tôn Thần, ngài Bản gia Thổ địa Long Mạch Tôn Thần, ngài tiền hậu Địa chủ Tài Thần, ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân và các Tôn thần cai quản trong khu vực này.

Kính lạy các ngài nghe thấu tâm can, chứng giám lòng thành, đáp lễ lời mời, thụ hưởng lễ vật và phù hộ độ trì cho toàn công ty chúng con luôn được bình an, toàn gia an lạc, việc làm ăn luôn được suôn sẻ, hanh thông.

Chúng con lễ bạc lòng thành, trước xin kính lễ tạ ơn, sau cúi xin các vị Chư Thần luôn chứng giám, độ trị phù hộ cho toàn công ty chúng con một năm mới an lành, phát lộc.

A Di Đà Phật!

A Di Đà Phật!

A Di Đà Phật!

Các câu hỏi thường gặp khi chuẩn bị lễ cúng tất niên cuối năm 2024

 1. Nên cúng tất niên ngoài trời hay trong nhà?      

Theo các chuyên gia văn hóa, thông thường lễ cúng tất niên sẽ được diễn ra ở bàn thờ gia tiên, Thần linh trong mỗi gia đình. Trước ngày cúng tất niên, các gia đình thường sẽ dọn dẹp, bày biện lại bàn thờ cho sạch sẽ, tươm tất. Đến ngày cúng tất niên, mọi thành viên trong gia đình sẽ cùng quây quần, nấu bữa cơm ngày cuối năm để dâng lên Thần linh, gia tiên.

2. Cúng tất niên vào ngày nào, giờ nào tốt?    

Lễ cúng Tất niên thường được tổ chức vào ngày cuối cùng của năm tính theo lịch âm lịch, tức ngày 30/12 âm lịch rơi vào thứ Bảy, ngày 21/1/2023 dương lịch.Thông thường các gia đình sẽ cúng Tất niên vào chiều 30 Tết. Một số gia đình cúng trưa hoặc tối muộn, tùy vào hoàn cảnh và điều kiện riêng.

3. Cúng tất niên xong có hóa vàng không?  

Trong các lễ vật dâng lên ban thờ cúng tất niên có vàng mã thì sau khi cúng tất niên cũng cần gia chủ tiến hành hóa vàng rồi mới xin hạ mâm thụ lộc. Khi hóa vàng, phần tiền và vàng cần phải hóa trước cho các gia thần, sau đó mới đến các đồ dùng của tổ tiên. Trong lễ cúng tất niên cuối năm nếu có cúng ngoài trời thì mới cần hóa vàng, còn vàng lễ ở bàn thờ tổ tiên sẽ không hóa mà để đến khi hết tết làm lễ cũng ra tết hay còn gọi là lễ hóa vàng thì mới mang ra hóa.

 

4. Thắp hương xong có hóa vàng luôn không?  

Thắp hương được coi là cầu nối liên lạc giữa hai thế giới âm và dương. Thắp hương cho tổ tiên được coi là nghi thức để con người cõi trần bày tỏ lòng hiếu kính với gia tiên. Để đảm bảo được sự gắn kết thiêng liêng này, mỗi lần thắp hương phải kéo dài 1 - 3 tuần hương thì mới được hạ lễ. Tuần hương là khoảng thời gian cháy hết một nén hương, (thường kéo dài từ 45 - 60 phút, tùy vào loại hương). Sau khi hương cháy hết, gia chủ có thể tiến hành nghi thức hóa vàng, hạ lễ. Nếu như thời gian thắp hương không đủ, hương chưa cháy hết gia chủ đã nóng vội hạ lễ là phạm vào lỗi cấm kỵ trong tâm linh và phong thủy. 

Trên đây là những thông tin về cúng tất niên mà chúng tôi muốn chia sẻ đến bạn. Hy vọng bài viết của chúng tôi sẽ mang đến những thông tin hữu ích cho bạn.

Tin khác cùng mục

ĐƠN VỊ VẬN CHUYỂN TOÀN QUỐC

A8
A7
A6
A5
A4
A3
A2
A1
A8
A7
A6
A5
A4
A3
A2
A1
A8
A7
A6
A5
A4
A3
A2
A1