Phần lớn các chị em mỗi khi "vượt cạn" đều rặn đẻ và thở theo bản năng sinh lý. Tuy nhiên, chỉ cần bỏ ra một chút thời gian đọc bài viết này là chị em đã có thể học được cách rặn đẻ và thở mỗi khi lên bàn mổ làm sao cho đỡ đau và chóng sinh em bé nhất. 

Việc sinh nở có đau hay không và nhanh hay chậm của mỗi chị em đều khác nhau phụ thuộc vào cơ thể mỗi người. Đã có nhiều chị em học tập rất kỹ càng về lý thuyết cách rặn đẻdo bác sỹ tư vấn nhưng lên bàn đẻ thì lại quên mất và phải chịu nỗi đau nhiều hơn. Vậy rặn đẻ làm sao để giảm cơn đau? Chúng ta cùng tìm hiểu nhé.

1. Chú ý khi rặn đẻ

Những chú ý khi rặn đẻ cho chị em.

• Cằm phải tì xuống ngực để dồn ép không khí xuống dưới, giúp đẩy thai nhi ra ngoài dễ dàng hơn.
• Không được gào thét kêu la to làm mất sức và thiếu không khí cho cả hai mẹ con. Làm theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ.

2. Dấu hiệu chuyển dạ

Chuyển dạ là một quá trình đánh dấu sự kết thúc của thời kỳ thai nghén, sau 38 - 40 tuần mang thai.

Chuyển dạ là một quá trình đánh dấu sự kết thúc của thời kỳ thai nghén, sau 38 - 40 tuần mang thai. Chuyển dạ là một quá trình vì thời gian chuyển dạ thường kéo dài từ 6 - 12 giờ ở người con rạ và thời gian này kéo dài tăng gấp đôi ở người mới sinh con lần đầu, nghĩa là từ 12 - 24 giờ tính từ khi xuất hiện cơn co tử cung chuyển dạ đầu tiên.

Dấu hiệu chuyển dạ.

3. Cơn co và thời điểm rặn đẻ

Lúc bắt đầu chuyển dạ thì cơn gò tử cung thường ngắn, kéo dài khoảng 10 đến 15 giây và tần số xuất hiện thường dài như 10 phút có một cơn co. Các cơn co này thường gây đau nhẹ. Sau đó, càng gần đến lúc rặn sinh thì cơn co kéo dài hơn khoảng 15 - 20 giây rồi 20 - 30 giây, và lúc cơn co kéo dài khoảng 30 - 40 giây là lúc em bé sắp ra đời. Sự xuất hiện các cơn co cũng thường xuyên hơn, 10 phút sẽ có 3 cơn co và khi 10 phút có hơn 3 cơn co và sản phụ đau bụng dữ dội là thời điểm rặn đã đến.

Cơn co tử cung khi rặn đẻ.

Ngày nay, với những tiến bộ của khoa học, đã có phương pháp gây tê “đẻ không đau”. Tuy nhiên, không phải tất cả thai phụ nào cũng đều được đẻ không đau. Vì đẻ không đau chỉ thực hiện được ở những bệnh viện lớn có trang bị phương tiện gây mê hồi sức tốt và có đội ngũ bác sĩ gây mê có kinh nghiệm và cũng có những trường hợp thai phụ có chống chỉ định gây tê đẻ không đau như bệnh lý cột sống, tăng huyết áp… 

Và mặc dù đẻ không đau nhưng thai phụ vẫn cần biết cách thở và cách rặn sinh thì cuộc sinh mới tốt đẹp, mẹ tròn con vuông được. Do đó, thai phụ cần biết cách thở và biết cách rặn có hiệu quả, không rặn sớm quá hay rặn không đúng sẽ làm cho cuộc chuyển dạ kéo dài gây nguy hiểm cho cả hai mẹ con như: Bé bị ngạt trong bụng mẹ, mẹ bị mệt, tổn thương phức tạp đường sinh dục, chuyển dạ kéo dài gây băng huyết sau sinh…

4. Những bài tập thở hiệu quả và an toàn

Dựa theo tính chất chu kỳ của cơn gò tử cung, sản phụ sẽ chú ý, tập trung vào hơi thở:

• Khi bắt đầu cảm nhận đau, nghĩa là khi bắt đầu thì co, có cơn co xuất hiện thai phụ nên tập trung vào hơi thở để tập thở nhanh dần. Hít vào bằng mũi và thở ra bằng miệng. Cơn đau càng tăng thì thở càng nhanh hơn và nông hơn, tần suất nhịp thở tăng dần ở thì kéo dài. Cảm nhận đau càng nhiều thì thở càng nhanh hơn. Ở thì thở ra làm sao tạo được tiếng rít gần như tiếng rít, tiếng huýt sáo nhỏ. Đến khi cảm nhận bớt đau thì thở chậm lại và thở sâu hơn, tần suất nhịp thở giảm dần.
• Ở thì nghỉ giữa các cơn co tử cung, thai phụ nên thở sâu và nhẹ nhàng bình thường để lấy lại năng lượng đã bị mất đi khi thở nhanh, nông ở thì co và tích trữ năng lượng cho lần thở của cơn đau kế tiếp… . Nên thư giãn tòan thân là tốt nhất.

Tập thở hiệu quả.

Khi bác sĩ cho phép đươc rặn, thai phụ nên tập rặn đúng cách thì mới có hiệu quả đẩy thai ra khỏi bụng mẹ và ống sinh dục được. Rặn không hiệu quả, giai đọan xổ thai kéo dài sẽ làm mất sức người mẹ và em bé có thể bị ngạt ngay khi chưa kịp sinh ra.

Bài tập 1: Thở khi rặn đẻ

Ngồi trên sàn, hai chân gấp lại thành hình chữ V ngược, hai bàn chân mở rộng, hai bàn tay luồn qua mặt ngoài đùi và ôm lấy đùi.
Khi bác sĩ thông báo đã đến lúc và yêu cầu rặn, bạn hãy hít một hơn thật dài, nín thở ngậm hơi trong mồm, và nhẩm chậm trong đầu từ 1 đến 7, đồng thời đưa hơi xuống kênh đẻ.

Bài tập 2: Thở ngắn – nhanh – nông

Khi cổ tử cung đã mở 8-10 cm, đầu thai nhi tụt xuống, làm chèn ép vào bàng quang, và trực tràng nên cảm giác đầu tiên của người mẹ là muốn rặn. Cơn đau dồn dập, rất mạnh (2-3 phút/cơn), cơn co kéo dài 50-55 giây. Khi này, bạn càng phải bình tĩnh hơn, thở để tránh rặn non có thể gây phù nề cổ tử cung gây khó khăn cho cuộc đẻ.

Phương pháp thở ngắn-nhanh-nông.

Cách tiến hành:

Khi cơn co bắt đầu, hãy thở 3 lần bằng hơi thở ngắn, đến hơi thở thứ 4 thì thổi mạnh. Lặp lại 4 lần như vậy, lần thứ 5 thì hít vào, thổi ra từ từ. Sau đó cân bằng khí.

Lưu ý:

• Khi tập 3 bài tập trên, bạn cần áp dụng tư thế ngồi nghỉ của bà bầu đó là:
• Hai chân khoanh tròn trước mặt, không chân nào đè vào chân nào, đầu, lưng thẳng, hai vai xuôi, hai tay đặt nhẹ lên gối.
• Nên ngồi tập nơi yên tĩnh và thoáng khí.

Bài tập 3: Thở ngực nông

Khi cổ tử cung mở 6-8 cm, các cơn co lúc này diễn ra mau hơn, mạnh hơn, kéo dài hơn (40-50 giây/cơn), khoảng cách giữa các cơn khoảng 3 phút/ lần. Lúc này cơn đau tăng, nếu không ngồi được thì bạn có thể đứng.

Thở ngực nông.

Cách tiến hành:

• Khi bắt đầu cơn đau, hãy hít một hơi thật sâu qua mũi rồi thở ra bằng miệng.
• Sau đó thở ngắn qua miệng, nhịp thở ngắn dần theo mức tăng của cơn đau.
• Khi cơn đau đạt đỉnh điểm hơi thở nhanh, gấp, nối tiếp nhau.
• Khi cơn đau giảm, chuyển thở ngắn giống ban đầu.
• Hết cơn đau, hít thật sâu rồi thổi ra và cân bằng khí.

(Cách cân bằng khí: Lấy hai tay chụm lại đặt dọc trước mũi miệng thổi dài hơi và hít không khí trong tay mình).

Khi tập thở kiểu này bạn sẽ cảm thấy hơi mệt, chóng mặt nhưng đây là hiện tượng sinh lí bình thường, không cần lo lắng.

Bài tập 4: Thở ngực chậm

Khi thấy cổ tử cung mở 2-6 cm, cơn co diễn ra trong khoảng 20-25 giây, tần số thưa, khoảng cách giữa các cơn co dài (khoảng 4-5 phút xuất hiện một cơn), bạn hãy thở ngực chậm để giữ sức và lấy nhiều oxy cho hai mẹ con.

Thở ngực chậm.

Cách tiến hành:

Bắt đầu cơn co, hãy hít thật sâu không khí qua mũi vào tận đáy phổi và thở ra bằng miệng để đẩy hết thán khí ra. Nếu thực hiện đúng, bạn sẽ thở khoảng 9-11 lần/phút.

5. Hướng dẫn cách rặn đẻ để "vượt cạn" nhẹ nhàng

Khi cảm nhận được cơn co tử cung: Bụng gò cứng dần và xuất hiện cơn đau: Thai phụ nên hít vào một hơi thở thật sâu. Sau đó nín thở, miệng ngậm chặt, hai tay nắm chặt vào hai thành của bàn sinh, hai chân đạp mạnh vào hai ống treo cổ chân của bàn sinh, dồn hơi rặn mạnh để đẩy hơi xuống vùng bụng dưới giúp tống xuất thai nhi ra ngoài. Khi cảm thấy sắp hết hơi nhưng vẫn còn đau có thể hít vào một hơi khác và rặn tiếp tục cho đến khi không cảm thấy đau bụng nữa. Chú ý là trong khi rặn, thai phụ phải giữ sao cho lưng thẳng, áp sát vào bề mặt bàn sinh và phần mông phải cong lên phía trước. Đặc biệt là phải giữ để khi rặn thì miệng không được phát ra bất cứ âm thanh nào. Giữa 2 cơn co tử cung, hết đau thì thở sâu điều hòa, dưỡng sức để tập trung vào đợt rặn kế tiếp.

Cách rặn đẻ để "vượn cạn" an toàn.

Ở người sinh con so, cuộc rặn sinh như vậy thường kéo dài từ 30 – 40 phút chia thành nhiều đợt rặn sau đó mới xổ thai được. Ở người con rạ thì cuộc rặn ngắn hơn từ 20 – 30 phút.

Thì xổ đầu thai nhi là quan trọng nhất. “Đầu xuôi đuôi lọt”, thường là như vậy. Bác sĩ sẽ tiếp tục đỡ sinh, chủ động kéo thân hình, mông và chân tay em bé ra khỏi cửa mình của mẹ, cuộc rặn sinh xem như kết thúc. Tuy nhiên, có một số trường hợp bé quá to, cân nặng quá lớn có thể gây khó khăn ở thì xổ vai, kẹt vai. Lúc này các bác sĩ sẽ thực hiện một số thủ thuật để đỡ em bé… Có thể có một vài rắc rối, biến chứng khi kẹt vai nhưng thường thì ít ảnh hưởng đến sức khỏe của em bé, khả năng hồi phục của bé rất nhanh và ít khi để lại biến chứng…

6. Một số kinh nghiệm thực tế từ các chị em

Chia sẻ của Mẹ Thanh Uyên sau khi sinh em bé:

“Nói chung là lúc đau đẻ ít người nhớ lý thuyết để làm cho chuẩn lắm, các mẹ cứ nhớ thế này là được nhé: Khi rặn đẻ các mẹ hãy nhớ hít sâu bằng mũi, miệng ngậm kín, rặn mạnh (như kiểu rặn lúc bị táo bón). Chị em cũng cần chú ý tư thế: cằm tì xuống ngực, chân mở rộng và tay tỳ vào đùi làm điểm tựa. Lúc nào thở, lúc nào rặn, lúc nào ngưng càn tuyệt đối làm theo chỉ dẫn của bác sỹ. Quan trọng nhất là phải bình tĩnh nhé, cứ nghĩ thế này: đau đẻ ai cũng trải qua, ai cũng làm được và có lý do gì để mình không làm được đâu”.

Một thành viên trên diễn đàn phụ nữ chia sẻ:

“Khi rặn đẻ, các mẹ hãy bình tĩnh, tập trung nghe theo lời dặn của bác sĩ, bác sĩ bảo gì thì làm nấy, đau quá cũng cố đừng la khóc vì càng la khóc các mẹ sẽ mất sức lắm. Mình nhớ khi cổ tử cung mở được 10 phân và bác sĩ rạch xong thì bác bảo khi nào muốn rặn thì hít sâu và rặn thật mạnh y như rặn đi vệ sinh ấy. Chú ý tay nắm chặt vào ghế nằm để lấy sức. Khi mình rặn xong hơi đầu tiên thì đầu bé ra. Bác sĩ kêu thôi thì hít thở liền để lấy sức. Sau đó bác sĩ sẽ hô tiếp tục, mình lấy hơi và rặn tiếp, ráng rặn thật mạnh, thật nhanh thì con mau ra mà mình cũng khỏe. Lúc rặn thì thật tập trung, dùng hết sức bình sinh các mẹ nhé. Rặn 3 hơi thật mạnh là con mình ra rồi, chắc chỉ khoảng 2 phút quá, mình cũng không ngờ luôn. Vậy là mình kết thúc ca sinh nở, cũng đau nhưng nhìn thấy con yêu thì tự nhiên mọi đau đớn tan biến hết”.

Chia sẻ của Mẹ Xù kết luận sau khi sinh em bé:

“Theo mình, không phải chúng ta rặn đẻ sai quy cách mà là không có hơi sức để rặn, chứ lúc rặn có người đứng gần hướng dẫn tỉ mỉ hít vào thở ra khi nào. Các mẹ lưu ý cứ nhìn vào màn hình của máy monitor – đây là máy đo cơn gò tử cung. Cứ nhìn vào nhịp của cơn gò trên máy mà rặn thôi. Khi cái sóng nó bắt đầu đi lên mình cũng bắt đầu rặn, ráng làm sao rặn thật mạnh tới khi sóng âm nó lên tới đỉnh, và thở ra khi nó bắt đầu đi xuống, rồi lại lấy hơi rặn tiếp. Cố gắng bình tĩnh, lấy hơi thật mạnh theo sóng cơn gò này là đẻ thành công thôi mà các mẹ. Nhưng các mẹ cần nhớ là phải hít hơi thật sâu đấy, hơi mà cụt là coi như phí luôn cơn rặn đó.”

Mình sanh lúc 40 tuần 1 ngày, cũng sốt ruột và lo lắng lắm. Mình có một vài kinh nghiệm nhỏ thôi:

Lúc đó bạn bình tĩnh, tập trung nghe theo lời dặn của BS, BS bảo gì làm nấy, đau quá cũng cố đừng la khóc vì sẽ mất sức lắm. Mình nhớ khi nở được 10p và BS rạch xong thì bác bảo khi nào muốn rặn thì hít sâu và rặn thật mạnh y như rặn đi cầu ấy. Chú ý tay nắm chặt vào ghế nằm để lấy sức. Khi mình rặn xong hơi đầu tiên thì đầu bé ra. BS kêu thôi thì hít thở liền để lấy sức. Sau đó BS sẽ hô tiếp tục, mình lấy hơi và rặn tiếp, ráng rặn thật mạnh, thật nhanh thì con mau ra mà mình cũng khỏe. Lúc rặn thì thật tập trung, dùng hết sức bình sinh nhé: Laughing: 3 hơi là con mình ra rồi, chắc chỉ 2phút quá, mình cũng không ngờ luôn.

Tuy nhiên lúc chuyển dạ thì lâu lắm, đau hơi hơi từ 3h sáng, đau nhiều từ 10h (đau kinh lắm hehehe, lúc đó không biết làm cách nào cho bớt, nhưng giờ quên hết rồi). Đến 14h được nở 4p nên được chích sanh không đau, 16h30 bé chui ra, 17h xong xuôi.

Nói chung là lúc đau đẻ ít người nhớ lý thuyết để làm cho chuẩn lắm, bạn cứ nhớ thế này nhé:

Thở lúc có cơn đau: Hít bằng mũi, thở bằng miệng. Cố gắng thở đều, không la hét –> hạn chế cơn đau cực tốt đấy. Đến lúc mở được khoảng 3-4 phân thì làm gây tê ngoài màng cứng.

Thở lúc rặn đẻ: Hít sâu bằng mũi, miệng ngậm kín, rặn mạnh (như kiểu rặn lúc bị táo bón). Chú ý tư thế: cằm tì xuống ngực, chân mở rộng và tay tỳ vào đùi làm điểm tựa. Lúc nào thở, lúc nào rặn, lúc nào ngưng tuyệt đối theo chỉ dẫn của bác sỹ.

Quan trọng nhất là phải bình tĩnh nhé, cứ nghĩ thế này: đau đẻ ai cũng trải qua, và ai cũng làm được.

Mẹ nó phải chuẩn bị thuốc thụt trước nhá!

1 là khi thấy dấu hiệu chuyện dạ ở nhà , bạn nằm rồi nhờ chồng bơm thuốc thụt vào hậu mộn, bơm hẳn 2 ống nhé, đợi khoảng 5 phút đi vệ sịnh cho sạch sẽ hãy vào viện, 2 là đến đó bác sĩ người ta sẽ thụt cho và bạn cũng vào nhà vệ sinh (nhưng mèo làm theo cách 1 vì ở bệnh viện bẩn lắm), như thế không bao giờ ra có chuyện vừa đẻ vừa ra phân đâu
(bác sĩ người ta cũng ghét ai như thế nên bạn nên làm trước cho yên tâm và sạch sẽ).

Kinh nghiệm đc truyền lại và sau sản xuất tập 1 , hihi cơ bản lúc rặn thì đúng như rặn ị ý , rặn đẩy hết hơi xuống dưới đừng thở bằng miệng nhá không, nói chung đến lúc đó bác sĩ bảo sao làm thế là được.

7. Tư vấn từ bác sỹ chuyên khoa cho các chị em

Theo TS. BS Huỳnh Thị Thu Thủy – Phó Giám đốc – Bệnh viện Từ Dũ: “Thai phụ cần biết cách thở và biết cách rặn có hiệu quả, không rặn sớm quá hay rặn không đúng sẽ làm cho cuộc chuyển dạ kéo dài gây nguy hiểm cho cả hai mẹ con như: bé bị ngạt trong bụng mẹ, mẹ bị mệt, tổn thương phức tạp đường sinh dục, chuyển dạ kéo dài gây băng huyết sau sinh…”.

Đồng thời bác sĩ cũng hướng dẫn chị em cách thở và rặn đẻ như sau:

Cách thở:

Dựa theo tính chất chu kỳ của cơn gò tử cung, sản phụ sẽ chú ý, tập trung vào hơi thở:

Cách thở để giảm cơn đau.

Khi bắt đầu cảm nhận đau, nghĩa là khi bắt đầu thì co, có cơn co xuất hiện thai phụ nên tập trung vào hơi thở để tập thở nhanh dần. Hít vào bằng mũi và thở ra bằng miệng. Cơn đau càng tăng thì thở càng nhanh hơn và nông hơn, tần suất nhịp thở tăng dần ở thì kéo dài. Cảm nhận đau càng nhiều thì thở càng nhanh hơn. Ở thì thở ra làm sao tạo được tiếng rít gần như tiếng rít, tiếng huýt sáo nhỏ. Đến khi cảm nhận bớt đau thì thở chậm lại và thở sâu hơn, tần suất nhịp thở giảm dần.

Ở thì nghĩ giữa các cơn co tử cung, thai phụ nên thở sâu và nhẹ nhàng bình thường để lấy lại năng lượng đã bị mất đi khi thở nhanh, nông ở thì co và tích trữ năng lượng cho lần thở của cơn đau kế tiếp…Nên thư giãn tòan thân là tốt nhất.
Khi bác sĩ cho phép đươc rặn, thai phụ nên tập rặn đúng cách thì mới có hiệu quả đẩy thai ra khỏi bụng mẹ và ống sinh dục được. Rặn không hiệu quả, giai đọan xổ thai kéo dài sẽ làm mất sức người mẹ và em bé có thể bị ngạt ngay khi chưa kịp sinh ra.

Cách rặn:

Khi cảm nhận được cơn co tử cung: bụng gò cứng dần và xuất hiện cơn đau: Thai phụ nên hít vào một hơi thở thất sâu. Sau đó nín thở, miệng ngậm chặt, hai tay nắm chặt vào hai thành của bàn sinh, hai chân đạp mạnh vào hai ống treo cổ chân của bàn sinh, dồn hơi rặn mạnh để đẩy hơi xuống vùng bụng dưới giúp tống xuất thai nhi ra ngoài. Khi cảm thấy sắp hết hơi nhưng vẫn còn đau có thể hít vào một hơi khác và rặn tiếp tục cho đến khi hết cảm thấy đau bụng nữa. Chú ý là trong khi rặn, thai phụ phải giữ sao cho lưng thẳng, áp sát vào bề mặt bàn sinh và phần mông phải cong lên phía trước. Đặt biệt là phải giữ để khi rặn thì miệng không được phát ra bất cứ âm thanh nào.

Rặn đẻ đúng cách.

Giữa 2 cơn co tử cung, hết đau thì thở sâu điều hòa, dưỡng sức để tập trung vào đợt rặn kế tiếp.

Qua những kinh nghiệm hết sức hay ho và bổ ích về cách rặn đẻ mà chanhtuoi.com đã cung cấp, hi vọng tất cả chị em đều có thể "vượt cạn" an toàn, nhanh chóng và ít đau đớn nhất. Chúc các chị em "mẹ tròn, con vuông".